فناوری اطلاعات، به تعاملات علمی شکل دیگری بخشیده و بر چگونگی کسب و انتقال دانش در جامعه تاثیر زیادی داشته است. دانشگاه ها و مراکز علمی به عنوان مراکز اصلی خلق و انتقال علم، به تدریج شکل دیگری را به خود خواهند گرفت. در این میان یکی از موضوعاتی که مدیران و مسوولان آموزش عالی باید به طور جدی به آن بیندیشند، ایجاد دانشگاه مجازی و تحقق یادگیری الکترونیکی در آن است. تحقق این امر مستلزم فراهم آمدن شرایطی از جنبه های مختلف است که از دید سیستمی، آمادگی الکترونیکی نامیده می شود. دانشگاه تربیت مدرس از جمله دانشگاه هایی است که در طی چند سال گذشته تلاش کرده است با تمهید امکانات سخت افزاری و نرم افزاری چند رشته تحصیلی را در مقطع کارشناسی ارشد به روش آموزش الکترونیکی ارایه کند. در این مقاله تلاش شده است با اتکا بر مطالعات تطبیقی و نظر خبرگان ملی مدل مناسبی برای ارزیابی آمادگی یادگیری الکترونیکی ارایه شود. این مدل شامل وجوه مختلفی شامل آمادگی سیاست آموزشی، آمادگی مدیریت، آمادگی استاندارد، آمادگی محتوا، آمادگی قوانین، آمادگی مالی، آمادگی منابع انسانی، آمادگی فرهنگ، آمادگی امنیت، آمادگی سخت افزار، آمادگی شبکه و آمادگی پشتیبانی است. با به کارگیری این مدل تحلیل کاملی از آمادگی یادگیری الکترونیکی دانشگاه تربیت مدرس ارایه خواهد شد. شایان ذکر این که مدل کاربردی در این تحقیق بر اساس ویژگی ها و مقتضیات بومی کشور و به طور کلی و عمومی تدوین شده است و قابلیت کاربرد در ارزیابی آمادگی یادگیری الکترونیکی در سایر دانشگاه ها را نیز داراست.

یادگیری الکترونیکی، به عنوان پیامد مستقیم ادغام فناوری و آموزش، به صورت یک رسانه قدرتمند یادگیری به ویژه با استفاده از فناوری های اینترنت پدیدار شده است. اهمیت انکارناپذیر یادگیری الکترونیکی در آموزش منجر به رشد گسترده تعداد دوره های آموزش الکترونیکی و سیستم های ارائه انواع مختلف خدمات می شود. بنابراین، ارزیابی سیستمهای یادگیری الکترونیکی برای اطمینان از ارائه موفقیت آمیز، استفاده کارآمد و تأثیرات مثبت بر یادگیرندگان بسیار مهم است.

سیستم های مدیریت یادگیری، محیط های پیچیده برای ارایه محتوای تحت وب می باشند که در سال های اخیر از سوی مراکز بسیاری مورد توجه و استقبال قرار گرفته است. یکی از این جنبه ها که پژوهش حاضر به دنبال آن است، ارزیابی کیفیت این سیستم ها در دانشگاه های الکترونیکی تهران می باشد. روش پژوهش حاضر، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه الکترونیکی تهران در سال 1393 تشکیل می دهند. برای انتخاب نمونه، از روش تصادفی طبقه ای استفاده شد. 143 نفر از دانشجویان الکترونیکی این دانشگاه و 10 نفر از کارشناسان ارشد تکنولوژی آموزشی، به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است که برای سنجش روایی آن از نظر متخصصان استفاده شد. هم چنین، پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برابر با 0.93 به دست آمد. یافته ها نشان می دهد که بیشترین و کمترین خرده مولفه از نظر کارشناسان ارزیاب به ترتیب مربوط به مولفه های کیفیت فنی (59.60) و کیفیت پاسخ گویی (47.70) و از نظر دانشجویان نیز بیشترین خرده مولفه کیفیت فنی (620.92) و کمترین خرده مولفه (52.21) می باشد. به طور کلی، نتایج نشان می دهد که کیفیت سیستم مدیریت یادگیری در دانشگاه الکترونیکی تهران بر اساس این ارزیابی به طور معناداری بالاتر از حد میانگین (نقطه 50%) و پایین تر از حد مطلوب (نقطه 75%) است.

هدف: ارائه الگوی مناسبی برای ارزیابی کیفیت خدمات ارائه شده به دانشجویان موسسات آموزش مجازی، به عنوان مشتریان اصلی این نهاد با توجه به ویژگی های خاص این دانشگاه ها و شیوه آموزش الکترونیکی است.روش: در این تحقیق پس از بررسی ادبیات تحقیق در مورد سنجش کیفیت خدمات در حوزه های مختلف، 42 شاخص اصلی تاثیرگذار در کیفیت خدمات دانشگاه های الکترونیکی استخراج شد و پس از نظرسنجی از خبرگان، مدل نهایی متشکل از هشت بعد تربیتی، فناوری، صفحات ارتباطی، ارزیابی، مدیریتی، پشتیبانی منابع، اخلاقی و آموزشگاهی، مبتنی بر مدل هشت وجهی بدرال خان طراحی شد. روایی پرسشنامه به طریق روایی محتوا و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. بر اساس شاخص های شناسایی شده، پرسشنامه در جامعه آماری متشکل از 390 دانشجوی موسسه به شکل الکترونیکی توزیع و در نهایت 198 پاسخنامه به محققان برگشت و نتایج تحلیل شدند.یافته ها: نتایج تحلیل ساختاری حاکی از برازش مدل در حالت کلی است. همچنین نتایج نشان می دهند که عامل آموزشگاهی بیشترین، و عامل مدیریتی کمترین ارتباط را در کیفیت خدمات بخش دانشجویان دارند. به علاوه نتایج سنجش در موسسه الکترونیکی مهرالبرز نشان دهنده بیشترین سطح کیفیت در عامل اخلاقی مرتبط با یادگیری الکترونیکی و بیشترین ضعف در عامل ارزیابی در این موسسه است.

هدف از این پژوهش بررسی وضعیت یادگیری الکترونیکی در واحد آموزش های مجازی دانشگاه سیستان و بلوچستان از دیدگاه دانشجویان این واحد می باشد. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانشجویان واحد آموزش های مجازی دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی 93-94 به تعداد 108 نفر می باشد. حجم نمونه آماری مطابق فرمول کوکران، معادل 84 نفر در نظر گرفته شد که به روش نمونه گیری تصادفی، انتخاب شدند. برای اندازه گیری داده ها، از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. برای تعیین روایی، از نظر اساتید و کارشناسان حوزه مورد مطالعه، و برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ (0. 921) استفاده شد. نتایج نشان داد که وضعیت یادگیری الکترونیکی از لحاظ ابعاد ویژگی های فردی یادگیرنده و زیرساخت و فناوری مطلوب، از لحاظ پشتیبانی وضعیت نسبتاً مطلوب و از لحاظ محتوای آموزشی و سنجش و ارزیابی از وضعیت نامطلوبی برخوردار می باشد. همچنین بررسی شکاف میان میزان عملکرد و اهمیت هر یک از ابعاد و مؤلفه های یادگیری الکترونیکی، مشخص نمود که تمامی آنها دارای شکاف منفی است.

مقدمه: سازمان بهداشت جهانی انتظار دارد تعداد مبتلایان به دیابت در 25 سال آینده از 130 میلیون نفر به بیش از 350 میلیون نفر افزایش یابد. این بیماری به سرعت منجر به بیماری های قلبی گردیده و باعث بروز اختلالات گوناگونی در شبکیه می شود. تاثیر مخرب بیماری دیابت بر روی شبکیه، دیابتیک رتینوپاتی نامیده می شود. در نتیجه، هدف این مقاله این است که بتوان با استفاده از یادگیری الکترونیکی و به صورت اتوماتیکی (کامپیوتری)، از درون تصاویر رنگی شبکیه، پاتولوژی های قرمز رنگ شبکیه بنام هومورژ هارا تشخیص داد.مواد و روش ها: یک مجموعه داده یادگیری از هومورژها و غیرهومورژها ایجاد شده است. مجموعه داده یادگیری نمونه ما شامل 35000 پیکسل هومورژ و 33000 پیکسل غیرهومورژ میباشد. از روش ریخت شناسی و تکنیک تشخیص پاتولوژی های هومورژها بر مبنای پیکسل، به منظور جداسازی این پاتولوژی ها از سایر ساختارهای تصاویر استفاده شده است. سپس با استفاده از دسته بندی کننده ای بنام درخت های تصمیم، جراحت های شبکیه به دو کلاس هومورژ و غیر هومورژ دسته بندی می شوند.نتایج: در مرحله تست، این روش توانست بعد از استخراج 68000 پیکسل از تصاویر شبکیه و دسته بندی آنها با استفاده از فرمول دسته بندی کننده درخت های تصمیم، به حساسیت 98%، ویژگی 97.14% و دقت 97.57% دست یابد.نتیجه گیری: در این پژوهش، بعد از استفاده از روش های مختلف، روش ریخت شناسی، کارایی بالاتری نسبت به سایر روش ها داشت و در مقایسه با روش های تشخیص بالینی (سنتی) از دقت خوبی برخوردار بود.

مقدمه: با توجه به توسعه ارزیابی الکترونیکی لازم است برنامه ریزی برای اجرای آن درسیستم آموزشی بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در مطالعه حاضر مروری بر انواع روش های ارزیابی الکترونیکی شامل آزمون های ساختارمند، غیر ساختارمند و استدلالی ارائه شده است. روش کار: مطالعه حاضر مروری از نوع بررسی هدفمند با هدف معرفی و توصیف ابعاد و ویژگی های پدیده مورد بررسی در سیستم های آموزشی انجام شده است. این نوع مطالعات مروری، با هدف بررسی و تبیین ویژگی های یک مفهوم و توضیح آن انجام می شود. مطالعه حاضر از طریق جستجوی کلید واژه های Virtual education Distance education, electronic test, , assessment, e-learning, e-assessment و Formative assessment معادل فارسی آن آموزش از راه دور، آموزش مجازی، آزمون الکترونیکی، ارزیابی الکترونیکی، یادگیری الکترونیکی، ارزیابی تکوینی درپایگاه های داده MagIran, ISC, SID, Scopus, Science Direct, PubMed انجام شده است. جستجو به زبان فارسی و انگلیسی درسال های 2000-سپتامبر 2021 انجام شده است. در بررسی انجام شده در مرحله اول 105 مطالعه استخراج شد. معیار ورود مطالعاتی بودند که در رابطه با عناصر، مولفه ها و روش های ارزیابی در آموزش مجازی انجام شده است که به زبان انگلیسی یا فارسی منتشر شده بودند. عناوین مستخرج بررسی و 52 مستند شامل مقاله، گزارش و راهنما جهت بررسی چکیده در مرحله بعد وارد شد. در نهایت براساس معیار ورود 28 مقاله جهت بررسی کامل متن مورد بررسی قرار گرفت و در مطالعه حاضر استفاده شد. نتایج: انواع آزمون های ساختارمند و غیرساختارمند در فرایند ارزیابی فراگیر درسیستم های آموزش علوم پزشکی کاربرد دارد. مهمترین آزمون های ساختارمند شامل آزمون های چند گزینه ای، سؤالات جای گذاری، انتخاب نقاط مهم تصویر، سؤالات صحیح/غلط و شبیه سازی فرایندها هستند که به صورت الکترونیکی طراحی و اجرا می شوند. سؤالات تشریحی، سؤالات کوتاه پاسخ و سؤالات پرکردنی، سؤالات مبتنی بر سناریو، آزمون های شفاهی و سؤالات مبتنی بر بازاندیشی و بارگذاری فایل در طبقه روش های ارزیابی غیرساختارمند دسته بندی می شوند. همچنین به منظور ارزیابی سطوح بالای شناختی فراگیران و استفاده از رویکرد "ارزیابی برای یادگیری" می توان ازآزمون های مبتنی بر پروژه استفاده کرد. اجرای آزمون های استدلالی به صورت الکترونیکی می تواند برای سنجش مهارت های تصمیم گیری واستدلالی استفاده شود. نتیجه گیری: آزمون های الکترونیکی بستر مناسبی را برای سنجش سطوح مختلف شناختی فراهم می کند که اهمیت زیادی در آموزش علوم پزشکی دارد. نکته خیلی مهم انتخاب متناسب آزمون با اهداف آموزشی است که می تواند در بهبود اثر بخشی ارزیابی مؤثر باشد. لذا استفاده از روش های متنوع و متناسب با اهداف آموزشی توصیه می گردد.

مقدمه: ارزیابی قابلیت استفاده، به طور ساده به معنای سهولت استفاده است و می تواند گامی اولیه جهت بهبود وضعیت سیستم های آموزش الکترونیکی باشد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، ارزیابی سیستم آموزش الکترونیکی دانشگاه های مجری آموزش الکترونیکی در تهران بر اساس مقیاس یوزلرن (Uselearn) می باشد.مواد و روش ها: روش پژوهش، توصیفی ارزیابانه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشگاه های مجری آموزش الکترونیکی در شهرستان تهران بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی، نمونه ای به حجم 288 نفر انتخاب شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه یوزلرن بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های تک نمونه ای و تحلیل واریانس یک راه و چند متغیره استفاده شد.نتایج: نتایج آزمون تی تست تک نمونه ای نشان داد که سیستم آموزش الکترونیکی دانشگاه های مجری آموزش الکترونیکی از لحاظ قابلیت استفاده در یادگیری در وضعیت مطلوبی نمی باشند. همچنین نتایج تحیل واریانس چندمتغیره نشان داد که بین میانگین نمرات مولفه های پرسشنامه یوزلرن در دانشگاه های مجری آموزش الکترونیکی تفاوت معناداری وجود دارد.نتیجه گیری: دانشگاه های مجری آموزش الکترونیکی در تهران بر اساس کل مقیاس یوزلرن و خرده مولفه های آن در وضعیت مطلوبی قرار ندارند.